Ukupan javni dug Crne Gore na kraju septembra iznosio je 4,46 milijardi eura, što je 60,19 odsto bruto domaćeg proizvoda (BDP).
“Uzimajući u obzir depozite Ministarstva finansija, uključujući i 38,48 hiljada unci zlata, neto javni dug Crne Gore, na kraju septembra iznosio je 3,85 milijardi eura ili 51,86 odsto BDP-a”, pokazuju podaci Ministarstva finansija u Izvještaju o državnom i javnom dugu.
Prema podacima Ministarstva finansija, depoziti na kraju septembra iznosili su 617,94 miliona eura, uključujući 38,45 hiljada unci zlata čija je vrijednost na kraju septembra 90,69 miliona eura ili 8,33 odsto BDP-a.
“Ukupan državni dug na kraju septembra iznosio je 4,4 milijarde eura ili 59,36 odsto BDP-a. Uzimajući u obzir depozite, ukupan neto državni dug na kraju septembra iznosio je 3,78 milijardi eura ili 51,03 odsto BDP-a”, navodi se u izvještaju.
Prema podacima dostavljenim od jedinica lokalne samouprave, dug lokalne samouprave na kraju septembra iznosio je 61,82 miliona eura ili 0,83 odsto BDP-a.
U skladu sa dostavljenim podacima, konsolidovani dug lokalne samouprave iznosi oko 101,35 miliona eura. On se prikazuje kroz stanje državnog spoljnjeg duga gdje je uključen dug opština po ugovorima koje je potpisala Vlada sa ino kreditorima, a sa opštinama ugovore o transferu sredstava, u iznosu od oko 36,35 miliona eura, kroz stanje duga lokalne samouprave, u iznosu od 61,82 miliona eura, kroz dug prema Ministarstvu finansija po osnovu pozajmica iz budžeta, Egalizacionog fonda i Fonda za podršku opštinama za finansiranje donatorskih sredstava, u iznosu od 3,18 miliona eura.
Tokom trećeg kvartala došlo je do smanjenja javnog duga u odnosu na drugi kvartal 76,08 miliona eura. Smanjenje duga posledica je redovne otplate obaveza po osnovu duga i činjenice da nije bilo dodatnih zaduženja tokom trećeg kvartala.
“Naime, u trećem kvartalu, realizovana je otplata državnog duga po osnovu glavnice, u ukupnom iznosu od 87,42 miliona eura, od čega se 19,21 miliona eura odnosilo na otplatu duga rezidentima, dok je otplata duga nerezidentima iznosila 68,21 miliona eura. U istom periodu otplaćena je i kamata u iznosu od 33,67 miliona eura, od čega je otplata domaće kamate iznosila 2,04 miliona eura, dok je otplata ino kamate iznosila 31,63 miliona eura”, pokazuju podaci Ministarstva finansija.
Sa druge strane, po osnovu ugovora o kreditu, koji su zaključeni u ranijem periodu sa međunarodnim finansijskim institucijama (Svjetska banka i njene afilijacije – IBRD, IDA, zatim Pariski klub, EIB, EBRD, CEB, Evropska komisija, KfW i IFAD), za realizaciju projekata u oblasti komunalnih djelatnosti, energetske efikasnosti, unapređenja putne infrastrukture i slično, u toku trećeg kvartala povučeno je oko 19,19 miliona eura, gdje su najveća povlačenja bila kod Evropske investicione banke, za projekat rekonstrukcije magistralnih puteva u iznosu od deset miliona EUR i projekat unapređenja obrazovanja u iznosu od pet miliona eura.
Ukupan spoljni dug Crne Gore na kraju septembra iznosio je 4,05 ilijardi eura odnosno 54,55 odsto BDP-a, što je 45,25 miliona eura manje u odnosu na 30. jun. Smanjenje spoljnjeg duga, tokom trećeg kvartala je posljedica redovne otplate.
U strukturi spoljnjeg duga najveće učešće imaju euroobveznice emitovane u prethodnom periodu.
Tokom trećeg kvartala nije bilo zaključivanja novih kreditnih aranžmana.
Unutrašnji dug Crne Gore na kraju septembra iznosio je 356,48 miliona eura odnosno 4,81 odsto BDP-a, što je 30,2 miliona eura manje u odnosu na 30. jun.
“Pored činjenice da u toku trećeg kvartala nije bilo zaključivanja novih kreditnih aranžama na domaćem tržištu, smanjenje unutrašnjeg duga, je rezultat redovne otplate, koja se u najvećem dijelu odnosi na otplatu državnih zapisa u iznosu od deset miliona eura, otplatu rata po osnovu ranije zaključenih kreditnih aranžmana sa domaćim komercijalnim bankama u iznosu od oko 9,21 milion eura, kao i otplatu redovne godišnje rate duga po osnovu obeštećenja (restitucije) u iznosu od oko 8,17 miliona eura”, navodi se u izvještaju.
Iz Ministarstva su rekli da ako se posmatra struktura državnog duga u pogledu učešća spoljnjeg i unutrašnjeg duga, spoljnji dug na kraju septembra dominira sa učešćem od 91,9 odsto, dok se 8,1 odsto državnog duga odnosi na domaći dug. U odnosu na kraj juna ovaj prametar je na približno istom nivou, što je dominantno rezultat činjenice da u toku trećeg kvartala nije bilo zaključivanja novih kreditnih aranžmana i da je dug iz oba izvora manji usled redovne otplate.
“Zahvaljujući aranžmanu unakrsnog valutnog svopa u vezi sa kreditom sa kineskom Exim bankom za izgradnju dionice autoputa Bar-Boljare, kao i aranžmanu unakrsnog valutnog svopa kojim je izvršena konverzija ukupnog dolarskog iznosa emisije obveznica emitovanih u prvom kvartalu, Crna Gora je značajno unaprijedila valutnu strukturu državnog duga. S tim u vezi, na kraju septembra svega jedan odsto postojećeg duga je izraženo u ne-eurskoj valuti, od čega 0,3 odsto u USD i 0,7 odsto u SDR-u, dok je 99 odsto duga u eurima, što je priližno podacima iz prethodnog kvartala”, pokazao je izvještaj.
Kada se govori o kamatnoj strukturi državnog duga, u ukupnom državnom dugu preovladava zaduženje sa fiksnom kamatnom stopom (84,5 odsto) i sa toga aspekta portfolio duga je stabilan. Zaduženja sa varijabilnom kamatnom stopom uglavnom su vezana za EURIBOR i čine 15,5 odsto državnog duga.
Stanje duga na kraju septembra, po osnovu državnih garancija izdatim domaćim i ino kreditorima iznosi 135,52 miliona eura, što predstavlja 1,83 odsto BDP-a. Stanje duga po osnovu garancija izdatih domaćim kreditorima na kraju trećeg kvartala iznosi 17,95 miliona eura ili 0,24 odsto BDP-a, dok stanje duga po osnovu garancija izdatih ino kreditorima iznosi 117,57 miliona eura ili 1,59 odsto BDP-a.
“Domaće garancije su uglavnom izdate u cilju podrške kompanijama za realizaciju kapitalnih projekata, za restrukturiranje i kao podrška realizaciji sanacionih planova lokalnih samouprava. Spoljne garancije su izdate za implementaciju raznih infrastrukturnih projekata, obezbjeđenje podrške razvoju malih i srednjih preduzeća, kao i u cilju podrške za restrukturiranje željezničke infrastrukture, modernizaciju aerodroma i energetskog sistema”, navodi se u izvještaju.
U toku trećeg kvartala Ministarstvo finansija je zaključilo jedan ugovor o garanciji i to ugovor o garanciji za kreditni aranžman između Crnogorskog elektroprenosnog sistema (CGES) i Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD), za potrebe finansiranja projekta izgradnje 400/110 kV TS Brezna. Ugovorena vrijednost kredita iznosi 28 miliona eura, sa rokom otplate od deset godina. Kamatna stopa je varijabilna, sastoji od šestomjesečnog EURIBORA i margine od jedan odsto, uz opciju fiksiranja kamatne stope na zahtjev CGES-a u skladu sa uslovima ugovora o kreditu. Državna garancija je izdata na puni iznos kreditnog zaduženja.
U toku ove godine kreditni rejting Crne Gore je poboljšan od agencije za ocjenu kreditnog rejtinga Standard and Poor’s (S&P) i Moody’s. Naime, S&P je u ovoj godini dva puta pozitivno ocijenila kreditni rejting Crne Gore i to, u martu, poboljšavajući izgled B kreditnog rejtinga iz stabilnog u pozitivan, i u avgustu kada je povećan kreditni rejting Crne Gore iz B u B+ sa stabilnim izgledima.
Povećanje kreditnog rejtinga Crne Gore predstavlja svojevrsnu potvrdu uspješnosti ekonomske politike Vlade, odnosno snažan pokazatelj stabilnosti i napretka koji je Crna Gora ostvarila.
“Pored S&P-a, u septembru ove godine, i agencija za kreditni rejting Moody’s, prvi put, nakon 2013. godine, povećala je kreditni rejting Crne Gore sa B1 na Ba3, uz stabilne izglede, čime je potvrdila da Crna Gora poboljšava svoje ekonomske parametre, da ima makroekonomsku stabilnost i da šalje pozitivne signale i sigurnost postojećim i potencijalnim investitorima”, zaključuje se u izvještaju.
